Przyczyn zbyt dużej wilgotności w budynku może być wiele i można je podzielić na te, które powstają na skutek eksploatacji różnych urządzeń i sprzętów, a także tzw. pierwotne przyczyny, związane ze źle działającą wentylacją - nieszczelnymi kratkami wentylacyjnymi i przewodami wentylacyjnymi czy brakiem ocieplenia ścian w przypadku starych budynków, a także nieszczelnym ociepleniem stropów czy niewłaściwym zaizolowaniem okien tradycyjnych i dachowych.
Jak poradzić sobie z nadmierną wilgotnością i jakie mamy możliwości? Te kwestie postaramy się wyjaśnić na konkretnych przykładach. Warto podkreślić, że zbyt duża wilgotność wpływa nie tylko na wygląd naszych ścian, ale rozwój groźnych dla zdrowia mikroorganizmów czyli pleśni i grzybów, a także niszczenia przedmiotów codziennego użytku, nie tylko mebli, ale również książek czy ubrań.
O punkcie rosy i przyczynach pojawienia się wilgoci, a także podstawowych sposobach zapobiegania nadmiernej wilgoci
Zanim przejdziemy do sposobów na pozbycie się wilgoci w konkretnych sytuacjach, zajmiemy się w ogóle zjawiskiem zwiększonej wilgotności. W budynku powinna być ona w granicach od 30 do maksymalnie 60%, przy czym lepiej kiedy jest bliżej tej dolnej granicy. Powietrze nie może być jednak zbyt suche, gdyż prowadzi to chociażby do wysuszenia spojówek, gardła czy nozdrzy i sprzyja infekcjom. Z kolei zbyt duża wilgotność, której towarzyszy pojawienie się pleśni prowadzi do bóli głowy, duszności, ataków astmy czy zmęczenia. Kiedy para wodna nie ma ujścia przez kanały wentylacyjne dochodzi do jej kondensacji w miejscach, styku ciepłego powietrza z zimnym, a więc tzw. mostków termicznych.
Nieszczelności okien, niewłaściwe ich zaizolowanie powoduje "pocenie się" powierzchni szyby. Oczywiście ratunkiem jest tu odpowiednia izolacja, ale aby zapewnić właściwą cyrkulację powietrza można zastosować w oknach tzw. nawiewniki.
Istotne znaczenie mają odpowiednie podcięcia w drzwiach (w szczególności do łazienki) gwarantujące przedostawanie się nadmiaru wilgoci z pomieszczeń. W przypadku wentylacji grawitacyjnej trzeba także zadbać o właściwy ciąg kratek wentylacyjnych i pamiętać o regularnym wietrzeniu pomieszczeń, dzięki wspomnianym nawiewnikom bądź też uchylaniu skrzydeł okna na kilka minut.
Zimą wystarczy wietrzyć przez 5 minut, wtedy nie doprowadzi się do nadmiernego wychłodzenia pomieszczenia. Koniecznie trzeba kupić również dobrą stację pogody, której składową będzie urządzenie do pomiaru wilgotności. Higrometry, bo o nich mowa warto rozstawić w każdym pomieszczeniu, aby stale monitorować poziom wilgoci i dowiedzieć się w których pomieszczeniach, poza tymi oczywistymi, jak łazienka czy kuchnia, jest z nią największy problem.
Nadmierna wilgoć na ścianach, powierzchniowe zmiany pleśniowe
Kiedy grzyb na ścianie jest jeszcze powierzchniowy i nie wniknął w głąb ściany nie musisz skuwać tynku. Wystarczy, że najpierw spróbujesz pozbyć się tego powierzchniowego problemu. Zaopatrz się w szczotkę o twardym włosiu i wodę z dodatkiem detergentu, a następnie po zeskrob zmienioną przez pleśń warstwę. Po wyschnięciu musisz zastosować środek grzybobójczy.
Gdy pleśń wniknęła głębiej potrzebne będzie skucie tynku i dostanie się do grzybni. Potem konieczne jest zeskrobanie zmian i zastosowanie mocnego środka grzybobójczego. W kolejnym kroku, po odczekaniu odpowiedniej ilości czasu, można już nałożyć tynk, a także farbę grzybobójczą.
Jednak takie zabiegi mogą nie zagwarantować, że grzyb nie powróci. Jeśli w danym miejscu są mostki termiczne, to albo trzeba zaizolować ścianę z zewnątrz, czyli poprawić warstwę ocieplenia lub wykonać ją od zera. Nieszczelności mogą pochodzić też od strony stropu i dachu i tu skuteczne jest zastosowanie wełny mineralnej.
W przypadku starszych budynków, często nieocieplonych od strony ścian, wilgoć bywa sporą zmorą. Doraźnymi środkami są osuszacze powietrza. W niewielkim stopniu wilgoć może pochłaniać kreda. Najbardziej skuteczne są pochłaniacze z chlorkiem wapnia. W tym przypadku wilgoć gromadzona jest w pojemniku w postaci wody, a po jego większym wypełnieniu wystarczy ją wylać i wymienić wkład. Oczywiście można wybrać także elektryczny osuszacz powietrza. Takie urządzenie nie tylko osusza powietrze i reguluje jego wilgotność, wyświetla informacje o aktualnej wilgotności i umożliwia sterowanie nią, ale również dzięki filtrom węglowym i nylonowym pozwala pozbyć się zapachów z powietrza oraz kurzu.
Jak poradzić sobie z dużą wilgotnością spowodowaną rozwieszonym praniem?
Powodem nadmiernej wilgoci bywa również zepsuty sprzęt albo stosowanie akcesoriów, które już dawno powinny odejść do lamusa. Zepsuta pralka czy zmywarka także może być źródłem nadmiaru wilgoci, zatem jak najszybciej trzeba zadbać o skuteczny serwis, a jeszcze lepiej użytkować urządzenia w taki sposób, by zniwelować ryzyko pojawienia się problemów. Mamy tu oczywiście na myśli czyszczenie filtrów i dbanie o czystość elementów metalowych, by ograniczyć ich korodowanie.
Inaczej rzecz ma się z suszarką na pranie. Taka tradycyjna już dawno powinna być wyrzucona w kąt. Jest bowiem źródłem znacznej wilgotności, która wnika w ściany, podłogi, meble, czyli całe pomieszczenie. Zamiast niej warto wybrać suszarkę elektryczną. Jeśli wybierzesz model wyposażony w specjalną szufladę na wilgoć, to nie musisz nawet podłączać jej do kanalizacji, a zatem nie musi być to urządzenie, które znajduje się w łazience czy kuchni. Wystarczy podłączenie go do prądu.
Oczywiście w związku z ergonomią, by nie nosić prania z miejsca na miejsce, lepiej pralkę i suszarkę mieć w jednym miejscu. Dwa urządzenia pobierają znacznie mniej energii niż pralkosuszarka zatem nawet nie myśl o tym urządzeniu, bo będziesz przysłowiowym Januszem biznesu, pozornie zaoszczędzisz, a za eksploatację zapłacisz dwa a nawet trzy razy więcej. Suszarka elektryczna pozwala zapomnieć o wilgoci spowodowanej suszonym praniem, a i prasowanie jest znacznie łatwiejsze i szybsze, jeśli wybierasz dedykowane programy do określonych tkanin.
Przeczytaj: Ile prądu zużywa suszarka do ubrań?
Zobacz więcej suszarek bębnowych w Adaline »
Kiedy warto zamienić wentylację grawitacyjną na wentylacyjną?
Decydując się na termomodernizację budynku, warto pomyśleć o swoistej rewolucji, czyli zamianie nie tylko źródła ciepła czy ociepleniu ścian i stropów styropianem czy wełną mineralną, ale również pozbyciu się tradycyjnych kominów i zainwestowaniu w wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Dzięki niej i zastosowaniu odpowiednich okien ilość uciekającego ciepła, a także kondensacji wilgoci znacznie się zmniejszy.
Wystarczy wybrać centralę wentylacyjną z wymiennikiem ciepła, która umożliwia także kontrolowanie poziomu wilgotności w pomieszczeniach. Dzięki wywiewnikom w pomieszczeniach nadmiar wilgoci odprowadzany jest na zewnątrz. Główne role oczywiście pełnią czerpnia i wyrzutnia. Tą pierwsza doprowadzane jest świeże powietrze, a drugą odprowadzane zużyte. Ze zużytego pobierana jest energia, która w wymienniku przekazywana jest do powietrza nawiewanego. Dzięki temu unika się strat ciepła.
W wysokich budynkach z "wielkiej płyty" izolacja często pozostawia wiele do życzenia, zatem w trakcie termomodernizacji trzeba pomyśleć również o udrożnieniu kanałów wentylacyjnych. Najlepiej wybrać system wentylacji mechanicznej. Sprawdza się on także w niewielkich domach jednorodzinnych. Dla każdego budynku musi być odpowiednio zaprojektowany, aby zapewniał efektywną wymianę powietrza, zarówno zimą, jak i latem, przy wietrznej, jak i bezwietrznej pogodzie.
Przy wentylacji mechanicznej ogranicza się konieczność dogrzewania pomieszczeń, a także maksymalnie mostki termiczne, dlatego zjawisko kondensacji pary wodnej w dobrze działającym systemie nie powinno występować. Aby możliwe było regulowanie poziomu wilgotności z poziomu rekuperatora, należy wybrać centralę wentylacyjną z wymiennikiem entalpicznym lub obrotowym. Regulacja może odbywać się przez zastosowanie w tego typu jednostkach nawilżaczy, a także chłodnic freonowych, służących osuszaniu.
Natura w trosce o odpowiednią wilgotność powietrza w domu
Jeśli z jakichś powodów nie chcesz stosować osuszaczy, to możesz spróbować wspomóc się naturą - roślinami, które dobrze pochłaniają wilgoć. Można tu wymienić bluszcz, który zasadzisz w donicy i ustawisz na półce ściennej albo paprotki, które także świetnie się sprawdzają.
Ponadto osuszaczem może być także róża jerychońska, skrzydłokwiat albo karłowata odmiana palmy. Mało wymagający, jeśli chodzi o podlewanie, a jednocześnie skuteczny w pochłanianiu wilgoci jest grubosz jajowaty. Czy same rośliny mogą wystarczyć? Zapewne zależy to od poziomu wilgotności, ale aby poradzić sobie z dużą wilgocią trzeba by stworzyć w pokoju prawdziwą dżunglę. Zatem najlepiej stosować różne metody.
Warto stosować środki naturalne, jak rośliny, a ponadto osuszacze powietrza. Inwestycja w suszarkę elektryczną także jest pomysłowym i skutecznym rozwiązaniem. Do podstawowego monitorowania wilgotności sprawdzi się higrometr. Jeśli planowana jest termomodernizacja budynku, warto pomyśleć także o zmianie systemu wentylacji z grawitacyjnej na mechaniczną. Ponadto istotne znaczenie mają również nasze zachowania. Warto ograniczyć czas gorących kąpieli i pryszniców z kilkunastu do kilku minut. Przy gotowaniu trzeba pamiętać o włączaniu okapu, a także zakrywaniu potraw pokrywkami. Nawet tak prozaiczne kwestie wpływają na znaczne zwiększenie wilgotności w domu i warto o tym pamiętać.
