Choć wydawać by się mogło, że kultura picia wina jest najbardziej rozwinięta w krajach basenu Morza Śródziemnego, to jednak moda na kulturalne picie wina dotarła również do Polski. Coraz więcej osób pije wino do uroczystej kolacji albo organizuje degustacje z winem i serami w rolach głównych. Najchętniej w Polsce pije się wino czerwone, które jest cięższe od wina białego, ale też lepiej pasuje do polskiej kuchni. Choć oczywiście w okresie świąteczno-noworocznym króluje wino musujące, choć niekoniecznie to pochodzące z Szampanii, czyli prawdziwy szampan. Coraz więcej osób zwraca jednak uwagę na jakość wina, a także zasady dotyczące picia wina w odpowiedniej temperaturze oraz z odpowiednich kieliszków.
Cechy dobrego kieliszka
- kieliszek wypełnia się do 1/3 wysokości by wino uwolniło pełnię swojego smaku i aromatu
- szkło kieliszka nie musi być grube, bo wino ogrzewa się, gdy trzyma się kieliszek w dłoni.
- właściwa pojemność kieliszka jest ważna - musi być odpowiednio głębokie, aby móc zamieszać jego zawartością
- nóżka kieliszka do wina czerwonego powinna być odpowiedniej wysokości, aby można było wygodnie go chwycić.
Kieliszki do czerwonego wina
Wybór kieliszka do wina ma wpływ na utrzymanie odpowiedniej temperatury trunku, a także aromatu danego wina. Dlatego do czerwonego wina wybieramy kieliszki o szerokiej czaszy i dość wysokie. Jednak, co ciekawe, rodzajów kieliszków do czerwonego wina jest więcej.
Im starsze jest wino czerwone, tym kieliszek powinien mieć szerszą czaszę, gdyż w kontakcie z powietrzem uwalnia swój aromat i staje się delikatniejsze. Do wina Bordeaux (czyt. Bordo) dobrym wyborem będzie kieliszek o smukłym kształcie z zamykającą się ku górze czaszą, a do wina typu burgund - duży i pękaty kieliszek, który niekiedy jest w kształcie tulipana.
Do ekskluzywnych trunków warto wybierać kieliszki kryształowe, natomiast do win czerwonych pitych na co dzień dobrym wyborem będą tańsze, ale bardziej wytrzymałe kieliszki szklane.
Kieliszki do białego wina
Kieliszki do białego wina są bardziej smukłe od tych do wina czerwonego i mają długie nóżki. Czasza kieliszka do białego wina ma delikatnie rozchylające się ku górze krawędzie. Trzeba jednak zaznaczyć, że kieliszki do białego wina są mniejsze od tych do czerwonego, bo wino nie potrzebuje tak wiele kontaktu z powietrzem.
Dzięki mniejszej czaszy lepiej utrzymuje się również niższą temperaturę wina białego, a także chroni bardziej delikatny aromat i wrażenia zapachowe.
Kieliszki do różowego wina
Szczególnie latem lubimy sięgać po wino różowe, które najlepiej smakuje odpowiednio schłodzone. Tutaj trzeba wybrać kieliszki o szerszej i krótszej czaszy. Do lekkiego wina różowego odpowiedni będzie kieliszek o mniejszej pojemności niż do wina czerwonego i białego, i którego ścianki rozszerzają się ku górze.
Z kolei do aromatycznego, czyli do starszego różowego wina właściwym wyborem jest kieliszek w kształcie tulipana, który zamyka się ku górze.
Kieliszki do szampana i win musujących
Kieliszki do szampana i win musujących, spośród wszystkich kieliszków do wina mają największy bogaty wybór różnych kształtów i pojemności. Choć, aby zachować aromat szampana i jak najdłużej musujący smak, najlepiej zdecydować się na kieliszki wysokie, wąskie i delikatnie rozszerzane u góry.
- Najbardziej popularne "szampanówki" to kieliszki typu flet, które są bardzo wysokie i wąskie, mają proste ścianki i długą nóżkę. Dzięki temu bąbelki mogą długo się utrzymywać, a szampan nie traci swojego aromatu.
- Do szampana wybiera się również kieliszki typu tulipan, które mają szerszą czaszę i zaokrąglone ścianki. Dzięki temu przed wypiciem szampana można zamieszać trunkiem w kieliszku. Taki rodzaj kieliszka najlepiej sprawdza się do bardziej wyrafinowanych gatunków. Zatem jeśli kupujesz prawdziwego szampana pochodzącego z Szampanii, to koniecznie zainwestuj w dobrej jakości kieliszki typu tulipan.
- Kiedyś do szampana używało się także kieliszków typu pucharek czy czarka, które są płytkie, a jednocześnie szerokie. Niektórzy do dziś chętnie ich używają. Trzeba jednak przyznać, że z takiego kieliszka nie można szampana sączyć zbyt wolno, ponieważ bąbelki szybko się ulatniają, a jak wiadomo, szampan bez bąbelków to już nie to samo.
Kieliszki do win deserowych
Kieliszki do win deserowych powinny być mniejsze i zwężać się ku górze w myśl zasady, że im więcej wino ma alkoholu, tym bardziej będzie zwężony u góry. Tak jest w przypadku kieliszków do win deserowych, które serwowane są, a jakże, właśnie do deserów. Zawierają większą ilość etanolu niż inne wina, a szerszy kieliszek powoduje, że alkohol szybciej się ulatnia, a tym samym wino traci swój indywidualny aromat. Z tego względu kieliszki do wina deserowego są niskie i mają zwężający się ku górze kielich.
Każde wino deserowe wykonywane jest z najbardziej dojrzałych odmian winogron, które mają w sobie więcej cukru. Co ciekawe, do tworzenia win deserowych używa się nawet winogron zainfekowanych szarą pleśnią, które mają silnie skoncentrowany aromat i słodkość. Z takich winogron powstają renomowane wina deserowe - wino szlachetne typu Beerenauslessen, a także wino botrytyzowane typu Trockenbeerenauslesen.
Szczególnym rodzajem wina deserowego jest wino lodowe. W tym przypadku owoce pozostają na winoroślach aż do końca roku i mroźnej pogody. Kiedy temperatura spada do minus 7 stopni winogrona są zbierane i od razu tłoczone. Do popularnych wysokoalkoholowych win słodkich należą Porto i Muscat.
Wina deserowe podawane są również do serów pleśniowych i łagodzą słony smak. Świetnie smakują podawane do sera Roquefort czy Stilton.
Akcesoria do win
Już wiemy jakie kieliszki należy dobrać do poszczególnych rodzajów i gatunków wina, jednak równie ważne są zasady serwowania win.
W przypadku wina czerwonego należy wypełnić najwyżej 1/3 kieliszka, a w przypadku białego - poł kieliszka. Zatem niedobrym zwyczajem jest wypełnianie kieliszka po brzegi czy kupowanie ogromnych kieliszków do picia wina, w przypadku których niektóre gatunki mogą szybko tracić swój pierwotny aromat i bukiet smakowy, a przecież nie chodzi by pić wino w dużych ilościach, a jak najlepiej się nim delektować.
Serwowanie wina w zależności od jego wieku
- Kiedy serwuje się wino młode, kieliszek można wypełnić do 2/3 objętości
- Wino średnio dojrzałe wlewa się do kieliszka wypełniając go w 1/3 lub 1/4
- W przypadku wina długodojrzewającego wypełnia się 1/6 lub 1/7 kieliszka
- W największym stopniu wypełnia się "szampanówki" - do 4/5 objętości
Wino należy podawać w odpowiedniej temperaturze. Warto zatem zaopatrzyć się w akcesoria do win takie jak termometry. Dobrze sprawdzają się termometry w formie opaski, które zakłada się na butelkę. Dzięki temu będzie można sprawdzić czy temperatura wina, które chce się zaserwować jest odpowiednia.
Nie można przesadzić również z chłodzeniem wina. Oczywiście przed podaniem najczęściej trzeba włożyć je na krótki czas do lodówki. Wino białe najlepiej smakuje w temperaturze 10-12 stopni. W tej samej temperaturze serwuje się wino różowe. Z kolei cięższe wino czerwone wymaga wyższej temperatury, nawet 18 stopni. Wina absolutnie nie należy serwować w temperaturze pokojowej.
Nieodzownym elementem, który jest potrzebny jest także korkociąg. Trzeba go też umiejętnie używać. Można też wybrać trybuszony, czyli barmańskie narzędzia podobne do scyzoryków. Wkręcane części metalowe nie mogą zetknąć się z winem, dlatego wkręcając korkociąg nie można przebić całego korka. Korek należy wyciągnąć jednym ruchem.
Można zdecydować się na tradycyjny korkociąg skrzydełkowy, którego budowa ułatwia wyciąganie korka, jednak wymaga mimo wszystko użycia odrobiny siły. Dla początkujących miłośników wina dobrym wyborem może być korkociąg elektryczny, gdyż w tym przypadku każdy poradzi sobie z otwarciem butelki wina. Po otwarciu wina, należy powąchać korek, by sprawdzić czy wino nie jest zepsute
Savoir-vivre raczenia się winem
Ceremoniał podawania wina jest bardzo ważny. W przypadku degustacji wina trzeba pamiętać o odpowiedniej kolejności. Zawsze białe wina serwuje się przed czerwonymi, a lżejsze przed cięższymi. Najpierw podaje się wina młode, a potem dojrzałe.
Warto zauważyć, że kolejność podawania win zgodna jest także z kolejnością spożywanych posiłków, bo do przystawek podaje się wina lżejsze, do dania głównego można podać czerwone, wytrawne wino, a do deseru, rzecz jasna deserowe.
Chcąc podać na jednej kolacji wina i wytrawne i słodkie, najpierw należy zaserwować te pierwsze
Osoby pijące wino powinny trzymać kieliszek za nóżkę, a nie za czaszę, by dodatkowo go nie ogrzewać.
Sommelier przed podaniem wina powinien najpierw nalać odrobinę do kieliszka i spróbować czy smak jest odpowiedni. Następnie serwuje wino najpierw kobiecie, a potem mężczyźnie lub najpierw gospodarzowi, a potem pozostałym gościom. Przy serwowaniu wina na szyjce warto trzymać serwetkę, aby zetrzeć w razie konieczności ściekające krople.
Warto znać zasady podawania wina i wybierać do nich właściwe kieliszki. Dzięki temu winna degustacja czy uroczysta kolacja na pewno się uda. Dobre nawyki dobrze jest stosować również pijąc wino na co dzień, np. do obiadu czy kolacji.